Öncelikle araç değer kaybını açıklayalım. Aracın kazadan önceki maddi değerli ile kaza sonrası maddi değeri arasındaki farka bizler aracın hasar değer kaybı diyoruz. Araç değer kaybı çok bilinmeyen ancak toplum olarak son yıllarda gelişen ekonomi ile ilgi duyduğumuz ve öğrenmeye alıştığımız bir alandır.
Bir arabamız olduğunu varsayın bu araba bir kazaya karışmış olsun. Arabanın kaza öncesi maddi değeri ile kaza sonrası maddi değeri aynı olmayacaktır. Bu durumda araba hasar aldığı bölümlerden tamir görmek durumunda kalacaktır. Yani başka bir anlatımla aracın ikinci el serbest piyasasında satışa çıkarılması halinde kaza sebebiyle indirimi yapılacak bedelin sigorta firmalarınca teminat altına alınmış hukuksal yansımasıdır.
Bir araç ne kadar iyi onarılmış olursa olsun kural olarak kazadan önceki durumuna getirilemez. Bir araç satış aşamasına geldiğinde kaza dolayısıyla doğan onarım bedelleri, ikinci el araç satış reel piyasasında aracın satış bedelinden tenzil edilir. İşte sigorta şirketleri araç değer kaybı bedelinin kusurlu olmayan veya nispeten kusurlu olan mağdur tarafa ödenmesi için araç değer kaybı sigorta maddesini karayolları zorunlu trafik sigorta poliçesinin içerisine yerleştirir. Bu kanunlar sayesinde mağdur olan ve aracı zarar gören kişi veya kurumlar nispeten haklarını almış olurlar.
Halkımızın bu konuda bilinçli olmayışı, imzalanan sigorta poliçelerini okumayışı da, sigorta şirketlerine sigorta poliçesi imzalanma aşamasında peşinen ödenen bu teminat bedelininin, sigorta şirketlerinin uhdesinde yani cebinde kalmasını sağlar, ancak birazdan anlatacağımız hak arayışı yolları bu sigorta bedelinin yani araç değer kaybının mağdur tarafa ulaşmasını sağlamaktadır.
Her ne kadar sigorta şirketleri tarafından araca onarım sonrası yeni takılan parçaların aracın değerini artırdı ileri sürülse de bu durumda dahi aracın kazadan önceki durumuna kavuşması oldukça zordur.
Bir Yargıtay kararında denildiği gibi, tamamen onarılmış olsa bile, kazaya uğrayan araç, tahribatın izlerini taşır; hiç hasar görmemiş araç değerinden düşüktür; bu da sürüm değerinden kaybı sonucunu doğrurur. Örneğin, kazaya karışıp hasarlanmış araç, çok iyi onarılmış, parçaları yenilenmiş olsa dahi, satılmak istendiğinde, aracın kaza geçirdiğini öğrenen alıcı istenen parayı vermeyecek; daha düşük bedelle satın almak isteyecek veya almaktan vazgeçecektir.
Aracın kaza tarihindeki hasarsız piyasa değeri ile hasarlı haldeki piyasa değeri arasındaki farkı belirlemek için;
Yaşı ve aracın yürüyen aksam denilen bölgesinin almış olduğu hasarlar tüm kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa değeri arasındaki farka göre araç değer kaybı hesaplanır.
Aracınızın bir kazaya karışması durumunda yapmanız gerekenlerle ilgili kısa notlar verelim sizlere. Öncelikle;
Bu üç işlem bir kaza sonrası sizlerin hakkınızı almanız noktasında hayli önemlidir. Bunlardan birinin eksikliği durumunda haklarınızı kaybedebilirsiniz. Bu bakımdan araç değer kaybı için bu işlemlere vakıf olmak gereklidir.
Aracınızda yaşadığınız değer kaybını kaza sonrası geri almak en doğal hakkınızdır. Fakat bu konu bazı yasal sorumluluklar ve ciddi bir uğraş gerektirir. Karşınızda parasını korumaya çalışan sigorta firması sizlerde hakkınızı almak için uğraşan bireylersiniz. Bu durumda yapılması gereken ciddi yorucu ve yasal işlere boğuşan bu süreci bir avukatlık ofisi ile takip etmektir.
Aracın hasar değer kaybını geri almak için öncelikle bir avukatlık ofisi ile bağlantıya geçerek sigorta şirketine başvuru yapılır. Bu başvuru için gerekli evraklar ve yasal prosedürler eksiksiz tamamlanmalıdır. Sonrasında sigortadan gelecek cevaba göre hareket edilir. Eğer karşı taraf yani sigorta firması size bir ödeme yaparsa hakkınızı almış olursunuz. Ancak bazen firmalar kendi ölçülerinde değerlendirme yaparak eksik ödeme yapabilirler. Bu durumda da deneyimli ve işin uzmanı bir avukatla çalışarak geri kalan hakkınızı da alabilirsiniz. Yine sigorta firması olan 15 günlük sürede size cevap vermezse hakkınızı farklı bir kurumda da arayabilirsiniz. Sigorta Tahkim Komisyonu denen bu kurumla iletişime geçerek haklarınız için talepte bulunabilirsiniz. Buraya başvuru içinde gerekli tüm evraklar ve yasal prosedürler bir avukatça takip edilmesi mantıklı olandır. Sigorta Tahkim Komisyonu dava yolundan daha hızlı ve pratik olması sebebiyle tarafımızca müvekkillerimize tavsiye edilmektedir.
İzleyen süreçte Sigorta Tahkim Komisyonu zararın ödenmesi için tazminata hükmeder ve başvuru ücreti bedelini başvurana ödenmesi kararı ile ile iade eder. Daha sonra bu karar sigorta şirketine icra takibi veya bildirim usulüyle gönderilip ilgili tazminat tahsil edilir.
Aracınız hasar gördü. Artık gelinen süreçte maddi kaybınızı almak istiyorsunuz bu durumda şunları yapmalısınız.
Yukarıdaki evraklar standart olup, hasarın özelliğine göre ekstra evraklar talep edilebilir.
Yukarıdaki hallerde veya durumlarında aleyhine yargı kararı verilmesi ve değişen durumun doğması durumu hariç olmak üzere genel itibariyle tazminat ödenmemektedir.
Kaza yapıldıktan sonra mevcut aracın tamir süresi de araç sahibine ciddi yük olur. Aracını kullanamaması sonrasın ya yeni bir araba kiralar veya toplu taşıma taksi gibi araçları kullanarak bütçesine ek yük getirmiş olur. Ancak tamir yapılırken sigorta firması ikame yani yeni bir araç verirse kişi bu zararlardan kurtulur. İkame araç verilmediğinde ortaya çıkan yeni masraflardan araç sahibi ve karşı taraf kazaya karışan diğer araç sorumlu olur. Araç tamir edilemeyecek durumda ise yani pert ise bu durumda da ortaya çıkan ve pert ücretinin geç ödenmesi durumlarındaki masraflarda sigortadan veya karşı taraftan talep edilebilir.
Ticari araçlar kazaya karıştığında sigorta firmaları ikame araç vermezler. Bu durumda ticari araç sahibinin uğradığı zararı kazadaki karşı taraf kusuru oranınca ödemekle sorumludur. Aracın pert e ayrılana ve değerinin ödenmesine kadar olan zaman diliminden sürücü ve karşı taraf sorumludur.
Arabanın kaza öncesi ve sonrası değeri araçtaki hasar kaybı oranıdır. Şöyle bir örnek vermek gerekirse 100 bin TL’lik bir aracınız var. Kaza yaptınız kaza sonrası yapılan işlemlerde 10 bin TL’lik bir maddi kaybını oldu. Bu durumda aracın yeni değeri 90 bin TL olur. Bu durumlara araçta değer kaybı deriz. Araç değer kaybını hesaplarken şu bilgilere de bakarız.
| Kriter | Bedeli TL | Yılı |
|---|---|---|
| Kaza Öncesi Araç Rayiç | 100.000 TL | 2018 |
| Kaza Sonrası Araç Rayiç | 90.000 TL | 2018 |
| Araç Kilometre | 15.000 KM | Değer Kaybı %90 |
| Araç Tamirat Masrafı | 1.000 TL | |
| Değişen/Onarılan Parçalar | 2.000 TL | |
| Boya | 500 TL | |
| Parçaların Orjinalliği | 3.000 TL |
Bu bilgilere bakarak aracın değer kaybı hesaplanır. Örnek vermek gerekirse ve buradaki bilgileri derinlemesine açıklayarak durumu daha anlaşılır kılalım.
Araç değer kaybı hesaplamaları uzman experler veya dava yolu ile gidilmesi durumlarında bilirkişilerce yapılmaktadır.
Araç değer kaybı noktasında haklarınızı almak için 3. Yol dava açmaktır. Ancak bizler bu konuda hem zaman olarak çok uzun sürmesi hem bir çok masrafa konu olması hem de 1 ve 2 numaralı yollar denenmeden direk dava yolu ile gidilmesini doğru bulmamaktayız. Zaten mağdur kişi veya vatandaşı birde mahkeme yolu ile bekletmek gereksizdir. Bu noktada işin ehli avukatlar ile çalışarak “Kazada tazminat” ekibinden destek alarak hızlı bir şekilde tazminatınıza araç değer kaybı hakkınıza kavuşabilirsiniz.
Bu soru çok sık karşılaştığımız ancak maalesef ödeme olmayan bir durumdur. Kasko araç sahibini koruyan ancak değer kaybı noktasında ödeme yapmayan bir güvencedir. Kasko sadece pert durumunda araç sahibine ödeme yaparken diğer hallerde arabanın tamirini üstlenir.
Araç değer kaybı konusunda hesap yapmaya ehil, uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan tüm dosya kapsamına göre; davacı aracının modeli, markası, kaza tarihindeki yaşı, kilometresi vs. gibi hususlar göz önünde bulundurularak kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki 2.el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki haline göre serbest piyasadaki (hasarsız haliyle) 2.el piyasa değeri arasındaki fark (aradaki farkın değer kaybı olarak kabul edilmesi ) hususlarında ayrıntılı, gerekçeli, denetime elverişli bir rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekir. 17. HD.04.04.2016, E.2015/18700 K.2016/4193
Kazaya karışan ve hasar gören aracın sahibi, kazadan ve onarımdan sonra aracını satmış olsa dahi, zarar sorumlularından ve sigortacıdan “değer kaybı” isteyebileceğinde bir duraksama olmamalıdır. Çünkü, en iyi biçimde onarılmış olsa dahi, kaza geçirmiş araç eksik bir bedelle satılmış olacaktır. İşte “değer kaybı” olarak nitelenen bu eksiklik, zarar sorumlularından istenebilecektir.
Sonuç olarak araç değer kaybı hesaplaması, araçların kazaya karıştıktan sonra araç değer kaybı için talepler ve şartlar, araçların değer kaybındaki yaş sınır, araç değer kaybını kimin ödediği, veya araç değer kaybının kimlerden istendiği, dilekçe örnekleri, araç değer kaybında trafik sigortasının durumu ve ödeme yapma koşulları ve son olarak ta araç değer kaybı hesaplama tablosunu sizlere sunduk. Bu bilgiler ışığında sizlere genel olarak tavsiyemiz hakkınızı aramanız ama bu yolda zahmet ve sıkıntıya düşmemek için avukat destekli ilerlemenizdir.
